0976722736
Chuyện Kể Lụa Tơ Tằm
Nếu như lụa Hà Đông nổi danh hoa hậu, lụa Bảo Lộc vang bóng một thời là “thủ phủ dâu tơ tằm Việt”, thì làng lụa Nha Xá được ví như nàng Á hậu đằm thắm mà kín đáo song cũng đủ sức làm say đắm bao người.
Nằm yên ả bên tả ngạn sông Hồng dưới chân cầu Yên Lệnh nối liền hai tỉnh Hưng Yên và Hà Nam, làng lụa Nha Xá (nay thuộc xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) từng níu chân những du khách thập phương bởi vẻ đẹp của những thước lụa mềm, óng, quyến rũ.
Tương truyền, ông tổ dạy dân Nha Xá dệt lụa là vị tướng lỗi lạc thời Trần Nhân Huệ Vương, Phiêu kỵ Đại tướng quân Trần Khánh Dư. Nhân một lần du ngoạn sông Hồng thấy bãi sông đẹp ông đã ghé lên xem và hướng dẫn người dân nơi đây cách vớt cá hương (cá giống) trên sông về nuôi, cũng như truyền nghề trồng dâu, nuôi tằm, dệt lụa… Làng dệt lụa Nha Xá từ đó mà hình thành và được gìn giữ qua bao đời cho đến tận ngày nay.
Những năm đầu thế kỷ 20, sản phẩm lụa Nha Xá đã vang danh khắp nơi và chỉ chịu làm “Á hậu” xếp sau lụa Hà Đông. Người dân nơi đây đưa vải lụa đi khắp nơi buôn bán, thị trường hấp dẫn nhất là Sài Gòn, Hồng Kông, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đến nay, khi nghề dệt ở nhiều nơi đã ít nhiều mai một thì đi từ đầu đến cuối làng Nha Xá vẫn nghe rộn rã âm thanh của máy dệt trong mỗi nếp nhà.
Sản phẩm lụa của làng dệt Nha Xá hiện vẫn đang là một trong những tinh hoa thủ công truyền thống được nhiều người ưa chuộng. Song song với việc bảo tồn nét truyền thống, nhiều mặt hàng mới ra đời với diện mạo óng mượt, mềm mại, chất lượng cũng như nhiều màu sắc, thời thượng hơn, cung cấp cho các thị trường cao cấp trong và ngoài nước là Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh và xuất khẩu sang Lào, Thái Lan…
Điểm đặc biệt của lụa Nha Xá là công đoạn nhuộm chủ yếu vẫn được làm thủ công chỉ dùng nguyên liệu lấy từ thiên nhiên như: Lá cây , Củ , Quả… cho màu sắc hoàn toàn tự nhiên, thân thiện với làn da và vẫn giữ nguyên vẹn mùi thơm từ cây cỏ. Bí quyết để tạo màu bền đẹp cho lụa không bị phai bạc màu chính là nhiệt độ và thời gian nhuộm. Sau khi nhuộm, lụa sẽ được sấy khô và cán phẳng bằng máy. Cách nhuộm truyền thống này được ưa thích không chỉ bởi giảm ô nhiễm môi trường mà còn an toàn cho sức khỏe, thành phẩm mang mùi thơm dễ chịu và bền màu với thời gian. Dù cho kỹ thuật nhuộm hiện đại giúp cho lụa mang diện mạo mới rực rỡ hơn, nhưng tự sâu thẳm tâm hồn người Việt, những sắc màu thiên nhiên mộc mạc này vẫn làm toát lên cái hồn của lụa và vẫn luôn được ưu ái quay về tìm kiếm.
